Muğla'daki Zeus Lepsynos Tapınağı'nda Depreme Dayanıklı Restorasyon: 1860 Yıllık Miras Yeniden Yükseliyor
Euromos Antik Kenti’nde Tarih Ayağa Kalkıyor
Muğla’nın Milas ilçesinde yer alan Zeus Lepsynos Tapınağı, kapsamlı bir restorasyon projesiyle yeniden ayağa kaldırılıyor. Milattan Önce 2. yüzyıla tarihlenen ve 1860 yıllık geçmişiyle Anadolu’nun en iyi korunmuş antik yapılarından biri olan tapınak, “Geleceğe Miras” projesi kapsamında hem depreme dayanıklı hale getiriliyor hem de özgün mimarisiyle geleceğe taşınıyor.
Restorasyon çalışmaları, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Euromos Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Abuzer Kızıl liderliğinde yürütülüyor. Kızıl, projeye dair detayları paylaştı ve sürecin bilimsel titizlikle yürütüldüğünü belirtti.
Sütunlar Yeniden Doğuyor
Antik yapının kuzey cephesinde yer alan sütunların, yıllar içinde oluşan eğilme nedeniyle şiddetli bir depremde yıkılma tehlikesi taşıdığı belirlendi. Bu nedenle tüm kuzey sütunları söküldü. Parçalanma riski yüksek olan bloklar tek tek incelenip restore edildikten sonra, aslına uygun şekilde yeniden yerleştirilecek.
Doç. Dr. Abuzer Kızıl, restorasyon sürecinin zorluğuna dikkat çekerek şu ifadeleri kullandı:
“Burada bine yakın mimari blokun tek tek ölçümü yapıldı, katalogları çıkarıldı. Kopmuş parçalar yüzlerce blok arasından tespit edilip temizlendi. Şimdi kaideden çatıya kadar uzanan sağlamlaştırma çalışmalarıyla kuzey cephenin tamamını ayağa kaldıracağız.”
Antik Usullere Uygun Onarım
Yapılan restorasyonlarda antik dönem yapı tekniklerine sadık kalınıyor. Taşlar özel işçilikle temizlenip, orijinal yerlerine monte ediliyor. Bu yöntemle tapınağın hem estetik bütünlüğü korunuyor hem de taşıyıcı sistemlerin dayanıklılığı artırılıyor.
2028’e Kadar Sürecek
Restorasyonun yanı sıra tapınağın çevresindeki alanlarda da arkeolojik kazılar devam ediyor. Projenin 2028 yılına kadar sürmesi planlanıyor. Tapınağın yanı sıra, Euromos Antik Kenti’nde yer alan tiyatro, agora ve hamam gibi yapılar da projeye dahil edildi.
Yeni Veriler Bekleniyor
Kazı başkanı Kızıl, Euromos’un yalnızca bir Roma dönemi yapısı olmadığını, aynı zamanda Helenistik ve Arkaik dönemlere ait katmanların da bulunduğunu belirtti. Bu durum, ilerleyen kazılarda yeni tarihi bulgulara ulaşılabileceği yönünde umut veriyor.
Kızıl, “Kazılarımız yılın 12 ayı boyunca sürüyor. Temizlik, haritalama, jeofizik ve menfez çalışmaları ile antik kenti hem bilim dünyasına hem de turizme kazandırıyoruz” dedi.
Depreme Karşı Kültürel Mirasın Güvencesi
Türkiye’nin aktif deprem kuşağında yer alması, tarihi yapıların korunmasını daha da önemli hale getiriyor. Bu bağlamda, Zeus Lepsynos Tapınağı’nda yapılan restorasyon çalışmaları, yalnızca mimari bir onarım değil, aynı zamanda kültürel mirası gelecek kuşaklara taşıma sorumluluğunun bir parçası olarak görülüyor.
Restorasyon tamamlandığında tapınak sadece sağlamlaştırılmış bir yapı değil, aynı zamanda arkeolojik, estetik ve tarihi bir bütün olarak hem yerli hem yabancı ziyaretçilere açık bir kültür varlığı olacak.
Milas’taki bu eşsiz antik yapı, modern bilimle buluşan tarihi mirasın nasıl korunabileceğine dair örnek niteliğinde bir proje olarak dikkat çekiyor.
