2 Nisan Boykotuna Türkiye'den Farklı Tepkiler: Siyaset, İş Dünyası ve Yargı Karşı Karşıya
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in destek çağrısıyla Türkiye genelinde gündeme gelen 2 Nisan tüketim boykotu, siyasetten iş dünyasına, yargıdan sokaktaki vatandaşa kadar geniş bir tepki yelpazesi oluşturdu. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun gözaltına alınmasının ardından başlayan protesto sürecinin önemli bir parçası olarak şekillenen bu boykot, hem ekonomik hem de toplumsal etkileriyle uzun süre tartışılacağa benziyor.
Özgür Özel’in Açıklaması Boykotu Alevlendirdi
Özgür Özel, 1 Nisan gecesi sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, “Gençlerin başlattığı tüketim boykotunu gönülden destekliyorum” sözleriyle çağrıya resmi destek verdi. Bu paylaşım sonrası İstanbul’da birçok işletme 2 Nisan günü kepenk kapatma ya da hizmet sınırlandırma kararı aldı. Özellikle kafe ve restoranların yer aldığı bölgelerde boykota katılımın yüksek olduğu bildirildi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Soruşturma Başlattı
Ancak bu çağrı, yargı makamları tarafından da yakından takip edildi. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, boykot çağrısı yapanlar hakkında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik” ve “nefret suçu” kapsamında soruşturma başlattı. Savcılık, çağrıların “ayrıştırıcı söylemler” barındırdığını belirtti.
Hükümetten Sert Tepkiler
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, boykot nedeniyle ticari zarar gören firmaların tazminat davası açabileceğini belirtirken, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya ise boykotu "ekonomik sabotaj" olarak tanımladı.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik, Özgür Özel’in destek açıklamasını "en büyük siyasi fanatizm ve sosyal bölücülük" olarak yorumladı. RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin ise medya kuruluşlarını uyararak, boykot çağrısı yapan yayınlara ceza uygulanabileceğini duyurdu.
İş Dünyası Temkinli
İş dünyası, boykot çağrısına daha ölçülü ve birlik çağrısıyla yaklaşmayı tercih etti. TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, üretici ve yatırımcı şirketlerin siyasi tartışmalardan uzak tutulması gerektiğini söyledi. TESK Başkanı Bendevi Palandöken, ekonomik zorluklardan geçen küçük esnafın desteklenmesi gerektiğini vurgularken, İSO Başkanı Erdal Bahçıvan ve MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, boykotun “yerli sermayeye darbe” olduğunu belirtti.
Ancak bu görüşlere karşı duranlar da vardı. KESK, boykota destek verdiğini açıkladı. Kamuoyunda da özellikle sosyal medya üzerinden geniş kesimlerden katılım çağrıları yapıldı.
Ekonomik Etki Ne Kadar Büyük?
Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre Türkiye’de günlük kartlı alışveriş hacmi yaklaşık 52 milyar TL civarında. Nakit harcamalar da eklendiğinde bu rakam 65 milyar TL'yi buluyor. Uzmanlara göre boykot bir günle sınırlı olduğu için ekonomik etkisi sınırlı kalabilir, ancak sosyal etkisi ve sembolik gücü büyük.
Altınbaş Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Hayri Kozanoğlu, bu tür boykotların uzun süreli olmadıkça ekonomik sistemi değiştiremeyeceğini ancak tüketici farkındalığı açısından güçlü bir mesaj içerebileceğini vurguladı.
Boykot Sitelerine Erişim Engeli
Özgür Özel’in çağrısıyla oluşturulan boykot listelerini paylaşan boykotyap.com sitesi iki gün yayında kaldıktan sonra erişime engellendi. Ardından alternatif olarak boykotyap.net adresi devreye alındı.
Bazı Şirketler Açıklama Yaptı
Türkiye'deki şirketlerden sadece kahve zinciri Espressolab resmi bir açıklama yaparak “Boykot nedenini anlayamıyoruz. Ortaklarımız arasında gizli destekçiler yoktur” dedi. Diğer şirketler sessizliğini korudu.
Uluslararası Örnekler Ne Diyor?
Boykotların şirketler üzerindeki etkisi, geçmiş örneklerde gözlemlenmişti. McDonald’s ve Starbucks, 2024’te İsrail-Gazze savaşı nedeniyle boykot edildiklerinde hisselerinde yüzde 4 ila 7 arasında değer kaybı yaşamış, McDonald’s CEO değişikliğine gitmişti. Türkiye’de de benzer etkilerin bazı firmalarda yaşanabileceği düşünülüyor.
Katılım Oranı Net Değil
Boykotun ne kadar etkili olduğu konusunda resmi veriler henüz açıklanmasa da sosyal medya paylaşımları ve bazı bölgelerdeki alışveriş merkezlerinin sakinliği, katılımın özellikle büyük şehirlerde sembolik düzeyde hissedildiğini gösteriyor. Öte yandan boykota karşı çıkan vatandaşların alışverişlerini özellikle 2 Nisan gününe denk getirdiği de gelen bilgiler arasında.
Gözler Bundan Sonra Ne Olacağına Çevrildi
2 Nisan boykotu, Türkiye’de ekonomik protestoların halk tabanında nasıl yankı bulduğunu ve siyasi kutuplaşmaların tüketim davranışlarına kadar nasıl yansıdığını bir kez daha gözler önüne serdi. Hükümetin sert tepkisi, yargı ve medya denetimiyle birleşince, bundan sonraki benzer protesto girişimlerinin seyri merak konusu oldu.
Tüketim alışkanlıklarının politik zeminde bir direniş biçimine dönüşmesi, Türkiye’nin yeni kamusal tartışma alanı olabilir. Ancak hem ekonomik etkiler hem de siyasal gerilim açısından bu tür eylemlerin yönetilmesi, ülkede toplumsal barışın korunması adına oldukça hassas dengeler gerektiriyor.
